Türk Kızılayı; toplumun güç ve kaynaklarını harekete geçirerek, her koşulda, her yerde ve her zaman, hiçbir ayrım yapmaksızın korunmasız insanlara yardım ederek, her ne sebeple ortaya çıkarsa çıksın insan ıstırabını dindirmek ve insanlar arasındaki karşılıklı anlayışı, dostluğu, saygıyı, barışı ve işbirliğini geliştirerek insan onurunu korumak misyonu ile yola çıkarak kurulduğu günden bu yana muhtaç tüm insanlara en iyi hizmet ilkesini benimsemiş olup, tüm toplumu kucaklayan ve tüm toplumun kucakladığı, ulusal ve uluslar arası düzeyde saygınlığını ve hizmet kalitesini sürekli geliştiren bir insani yardım kuruluşu olmak vizyonu ile çalışmaktadır.

Türk Kızılayı; 140 yıllık güçlü yapısı ve köklü tarihi geçmişi ile ulusal ve uluslararası platformda etkin rolünü her zaman sürdürmektedir. Türk Kızılayı uluslararası Kızılhaç/Kızılay Hareketinin içinde olan ulusal bir dernektir.  Devletten hiçbir maddi yardım almadan bağışçılarının 2868 ‘e banka ve cep telefonu aracılığıyla yaptıkları bağışlarla ve tarafımıza bağış olarak verilen mülklerin kiraları ile ayakta kalmakta ve hizmet üretmektedir. Hizmetlerini sadece ülkemizde değil, şu an 18 ülkede devam ettirmektedir.

Halk sağlığının korunması ile yakından ilgilenen Türk Kızılayı’nın bu alanda yürütmekte olduğu önemli faaliyetlerden bir tanesi kan hizmetleridir. 1957 yılında Ankara ve İstanbul’da ilk kan merkezlerini kurarak günümüze kadar bu faaliyetleri yürüten Türk Kızılayı ülkemizin kan ihtiyacının % 25’ini karşılamıştır. Bu alandaki hedef, ülke insanının ihtiyacı olan kan ve kan ürünlerinin tamamen gönüllü, bilinçli ve düzenli bağışçılardan karşılanmasıdır.

Türk Kızılayı ülkemizde gönüllü kan bağışçısı organizasyonlarını sağlayan ilk ve tek kuruluştur. Gönüllü kan bağışçısı kazanım kampanyaları 1974 yılından beri sürdürülmektedir. Kızılay potansiyel kan bağışçılarına daha kolay ulaşabilmek ve onların isteklerine cevap verebilmek amacıyla kan toplama faaliyetlerini kan bağışçılarının bizzat bulundukları mekânlara giderek gerçekleştirmeye çalışmaktadır. Potansiyel kan bağışçılarına aynı anda ulaşabilmek amacıyla işyerleri, fabrikalar, üniversiteler, kamu kurum ve kuruluşlarını kapsayan “Kurumsal Kan bağışçısı Kazanım Çalışmaları” yürütülmektedir. Bu kapsamda son 4 yıldır sivil kan bağışı miktarı artmaya başlamıştır. Bu alandaki en belirgin iyileşme 2006–2007 yıllarında gerçekleşmiştir.“Ulusal Güvenli Kan Temini Ön Projesi” kapsamında Kızılay gönüllü kan bağışçılarına yönelmiş ve sivil kan bağışını toplamın %75’ine kadar çıkarmayı başarmıştır. 2001 yılından bu yana Türkiye genelinde birçok ilde nüfusun yoğun olduğu noktalarda gezici ekiplerimiz ile kan toplama faaliyetleri sürdürülmektedir.

“Güvenli Kan Temini Projesi.” İle hedeflenen amaç, hasta ve ihtiyaç sahibi kişilerin kan kullanımı için gerekli kanlarının gönüllü bağışçılardan düzenli olarak elde edilmesini sağlamak ve halkın gönüllü kan bağışı ile yeterli ve sağlıklı kan stokunu temin edebilmektir. Bunu gerçekleştirmek için halkın bilinçlendirilmesi, yanlış inançların düzeltilmesi ve kan vermek için motive edilmesi gerekmektedir.

SORUNUN TANIMI

Türk Kızılayı sürdürdüğü yeniden yapılanma çalışmaları ile Avrupa’nın en iyi ve en saygıdeğer yardım kuruluşları arasında yerini almıştır.

Tüm dünyada ülkelerin sağlık hizmetlerinde kullanılacak kan ve kan ürünleri temininde ortaya çıkan problemler, hızla çözüme ulaştırılması gereken bir husustur. Ülkemizin kan ihtiyacı düzenlenen kampanyalar ile Kızılay tarafından sağlanmakta, diğer tüm sağlık kurumları ne yazık ki, hasta yakınlarını takas yöntemi ile kan vermeye zorlamaktadır. Türkiye’de toplanan kan bağış miktarı yıllık gereksinimin oldukça altındadır.

Ülkemizin yıllık kan ihtiyacı 1.500. 000 ünitedir. Ege Bölgesinin ihtiyacı ise tahmini 250 000 ünitedir. Ege Bölgesel Kan Merkezi ve bağlıları 2007 yılı içerisinde 120. 000 ünite kan bağışı toplamıştır.

Ege Bölgesel Kan Merkezi sadece İzmir’in değil tüm Ege Bölgesi’nin kan ihtiyacını karşılama sorumluluğunu taşımaktadır. Sadece İzmir Kan Merkezi 48.000 Ünite kan bağışı toplamış, bağlı bulunan diğer illerdeki kan merkezlerinin destekleri ile hastalarımıza 65.000 ünite kan ve kan ürünü temin etmiştir. Bu sayede %55 oranında İzmir’in ihtiyacı karşılanmıştır. İzmir İlinin kendi kan ihtiyacını karşılayabilecek düzeye gelmesi için halkımızın kan bağışı konusunda daha duyarlı ve bilinçli olması gerektiğine inanmaktayız.

   Sorumluluk sahamız içerisinde bulunan diğer illerimizdeki duruma bakıldığında;

Uşak, Kütahya ve Aydın’da Kızılay %99 kan taleplerini karşılamaktadır. Manisa ve Denizli’de bu oran  %70’dir. 2009 yılında bu illerde tamamını karşılamak hedeflenmektedir. İzmir için ise tablo bu kadar iyi değildir ve bu oran %60’dır. Bu orana da diğer illerdeki stok fazlası kanların alımıyla ancak ulaşılabilmektedir.

YASAL DURUM

Türkiye’de kan hizmetleri T.C. Sağlık Bakanlığı, üniversiteler, çeşitli kurum ve kuruluşlar ile Kızılay’a ait kan merkezleri ve kan istasyonları tarafından sürdürülmektedir. Bu merkezlerin bir kısmı sadece replasman(takas) kan kullanımı hizmeti vermektedir.

Burada dikkat edilmesi gereken husus, kullanılacak kanların gönüllü bağışçılardan elde edilmesi gerektiğidir. Bu oran Kızılay’da %100 iken, diğer tüm ilgili kurumlarda oldukça düşüktür.

Ülkemizde Türk Kızılayı önceki yıllarda topladığı kan bağışlarının büyük kısmını Türk Silahlı Kuvvetlerinden temin ederken günümüzde kan bağışları ağırlıklı olarak sivil vatandaşlarımızdan sağlanmaktadır. Ülke genelinde T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından organize edilmiş gönüllü kan bağışı uygulamaları bulunmadığından, tüm sağlık kuruluşları replasman(takas) yöntemini benimsemişlerdir. Kamu kurum, kuruluşları ve sivil toplum örgütleri de bu konu ile yeterince ilgilenmemiş ve konuya uzak durmuşlardır.

Replasman(takas) yöntemiyle temin edilen kanlarda kan yolu ile bulaşan enfeksiyonlar daha sık görülmektedir. Bu durum, yüksek risk grubundaki insanların üzerlerindeki kan bağışının duygusal baskısı nedeni ile doğru bilgi vermemesi ile açıklanabilir. Dünya Sağlık Örgütü normlarına göreduygusal baskı ile kan vermeye zorlanan insanlar “güvenli kan bağışçısı” olarak kabul edilemez.

GÖNÜLLÜ KAN BAĞIŞININ YETERSİZLİĞİ

Çoğu insan bağışladığı kanın, kan gereksinimi duyan hastaların hayatlarının kurtarılmasında nasıl kullanılabileceğinin farkında değildir; bir kısmı ise kendi sağlıklarının tehlikeye atıldığı korkusu içindedir. İnsanlar genellikle konunun önemini algılamamakta ve duyarsız kalmaktadırlar. Birçok kişi, vereceği kan kendi ailesinden birisine kullanılmadıkça veya kendisine para ödenmedikçe kan bağışlamaya yanaşmamaktadır. Kan bağış eksikliğindekibelki de en önemli sebep, çoğu insana kan bağışlayıp bağışlamayacağının hiç sorulmamış olmasıdır. Bu insanlar, kana neden ihtiyaç duyulduğu hakkında doğru bilgilendirilmedikçe ve kan bağışı hakkında cesaretlendirilmedikçe gönüllü karşılıksız kan bağışçısı haline gelemeyeceklerdir.

Kan bağışçısı kazanım programları, kan bankacılığının sosyolojik ve kültürel yönlerini içermektedir. Her ülke kendi kültürel, ekonomik ve sosyolojik yapısına göre kan bağış programları geliştirmek durumundadır. Ülkemizde yeterli sayıda gönüllü kan bağışçısının olmamasının sebebi, şimdiye kadar Türkiye’de kapsamlı kan bağışçısı kazanım ve eğitim faaliyetlerinin gerçekleştirilememiş olmasıdır. Hastanelerin zorunlu kan bağışı talebi, kişilerin bu konuya idealist ve insancıl duygularla yaklaşmalarını önlemektedir.

SORUNA YAKLAŞIM

Ulusumuzun güvenli kan ihtiyacına cevap vermek amacıyla, Türk Kızılayı tarafından yürütülmekte olan bu çalışmada hedef; sağlıklı her yetişkinin düzenli bir şekilde, gönüllü olarak kan bağışında bulunmasını sağlamaktır.  Halkımızda kan bağışı konusunda hem eksik bilgi, hem de yanlış inançlar sonucunda bir çekimserlik ve kaçınma davranışı hâkimdir. Yapılacak faaliyetler ve eğitimlerle hem yanlış inançlar silinmeye çalışılmalı; hem de doğru bilgilendirme yapılmalıdır.

Birçok gelişmiş ülkede kan bağışı toplama işlemini Kızılhaç – Kızılay Dernekleri sürdürmekte olduğu gibi ülkemizde de kan bağışçısı kazanımına yönelik bir program uygulayan tek yetkili kurum Türkiye Kızılay Derneğidir. Derneğimiz en kısa süre içerisinde Ege Bölgesel Kan Merkezi binasını değiştirerek bölgemize Avrupa’nın 3. büyük kan merkezi binasını kazandırabilmek için Bornova Manavkuyu’da inşaat çalışmalarına hızla devam etmektedir. Modern kan merkezi binamız 2009 Ocakta hizmete açılacaktır. Tüm bu çabaların, yatırımların, harcanan emek ve zamanın hastalarımıza ve yakınlarına hizmet olarak dönebilmesi için hazırladığımız tanıtım dosyamızı incelemenizi, çevrenize aktarmanızı sağlamak istiyoruz. Desteklerinizle artık kan konusunda gelişmekte olan ülke değil, gelişmiş ülke olarak anılmak ve birçok ülke için otorite kabul edilmek tek hedefimizdir.

Düzenli olarak kan bağışında bulunan gönüllü kan bağışçılarının sayısı yeterli seviyeye geldiği zaman gerek acil gerekse planlanmış kan ihtiyaçlarında önemli sorunlar ortadan kalkacak ve hiç bir vatandaşımız kan aramak zorunda kalmayacaktır. Bu amaç için insanlarımızın kan bağışı konusunda duyarlı hale getirilmeleri ve düzenli olarak kan bağışlamaları yönünde bizlere vereceğiniz her türlü desteğe ihtiyacımız vardır.